Strona www stworzona w kreatorze WebWave.

Czy to już uzależnienie?

Jak odróżnić picie towarzyskie od uzależnienia od alkoholu? Gdzie kończy się zabawa, w której zdajemy się na los, a zaczyna kompulsywny hazard? Po czym poznać, czy to jeszcze miłość do mody, czy już zakupoholizm? Czy to pasja, czy już pracoholizm? Wszystkie nałogowe zachowania mają wspólne cechy, niezależnie od czynnika.

Czym właściwie jest uzależnienie?

Uzależnienie to kompleks zjawisk fizjologicznych, behawioralnych i poznawczych wynikających z dominacji przyjmowania substancji lub wykonywania czynności nad innymi. Co oznacza, że dana substancja lub czynność staje się najważniejsza. Stopniowo i niestety dla danej osoby niezauważalnie, wypiera wszystko to, co do tej pory było wartością.

Zastanawiałeś się kiedyś nad tym dlaczego większość uzależnień w swoich nazwach zawiera końcówkę „holizm”? Alkoholizm, zakupoholizm, seksoholizm… Holizm - z gr. holos oznacza całość. Obecnie odchodzi się już od stosowania tych nazw, gdyż przez liczne nieprawdziwe stereotypy, te sformułowania przybrały formę pejoratywną. Nie można jednak oprzeć się wrażeniu, że bardzo wymownie pokazują, iż uzależnienie wpływa na całe życie człowieka. Na każdej z jego sfer odciska swoje piętno. Cierpi rodzina, przyjaciele, zdrowie, emocje, praca, pasje, zainteresowania, a także relacja z samym sobą.

Skąd mam wiedzieć, czy to już uzależnienie?

Aby zdiagnozować uzależnienie warto oprzeć się o kryteria diagnostyczne. Najczęściej stosowaną w tym celu klasyfikacją, jest stworzona przez Światową Organizację Zdrowia ICD-10 (infografika). To właśnie w oparciu o nią specjaliści, lekarze diagnozują uzależnienie.

Cechy charakterystyczne uzależnienia to:

1. Poczucie przymusu - pojawiają się nieprzyjemne uczucia, nerwowość, rozdrażnienie, obsesyjne myśli wokół substancji lub czynności, szukasz pretekstu i możliwości, aby jak najszybciej zażyć lub to zrobić.

2. Wzrost tolerancji/niewystarczające doznania - aby osiągnąć ten sam efekt, sięgasz po większe lub mocniejsze dawki alkoholu lub wzmagasz intensywność nałogowego zachowania, szukasz dodatkowych bodźców, aby zwiększyć atrakcyjność czynności.

3. Brak kontroli - czujesz, że tracisz kontrolę nad tym co robisz. Nie realizujesz swoich planów, nie osiągasz wyznaczonych celów, zakładasz sobie limity przyjmowania substancji lub wykonywania czynności, ale ich nie dotrzymujesz, a później pojawia się poczucie winy.

4. Zaniedbywanie obowiązków- coraz trudniej powiedzieć Ci sobie „nie teraz”, a wszystko inne poza substancją lub czynnością przestaje mieć tak wielkie znaczenie. To niesie za sobą coraz więcej szkód i strat, których starasz się nie widzieć.

5. Ograniczenie innych przyjemności – nic innego nie jest już tak atrakcyjne, wszystkie inne sposoby osiągania zadowolenia, relaksu, ulgi przegrywają w konkurencji z substancją lub czynnością. Ta jedna rzecz dominuje nad innymi.

6. Kontynuacja mimo szkód – przypomnij sobie sytuację, kiedy przez przypadek oparzyłeś się gorącym żelazkiem - twoja reakcja zapewne była natychmiastowa, a ty już byłeś/byłaś ostrożniejsza, aby to się już nigdy nie powtórzyło. Sięganie po substancję lub wykonywanie czynności przynosi coraz więcej strat, wyrzuty sumienia palą jak oparzenie, a mimo to nie potrafisz przestać i robisz to nadal.

Aktywne uzależnienie można porównać do noszenia brudnych, zamazanych okularów. Wszystko wydaje się wtedy inne. A ten, kto je nosi, widzi świat przez ich pryzmat i bardzo długo nie zauważa realnego wpływu uzależnienia na swoje życie. Nie dostrzega także wokół siebie ludzi, którzy mogą mu pomóc poradzić sobie. Jeśli zaczynasz zauważać u siebie wymienione wyżej cechy uzależnienia, to znaczy, że w Twoich okularach pojawił się prześwit i zaczynasz stopniowo widzieć, co tak naprawdę się dzieje i że od dawna tkwisz w iluzji stworzonej na potrzeby podtrzymywania niszczącego Cię zachowania. Proces czyszczenia okularów bywa trudny i mozolny, czasem pewnie będziesz chciał wrócić do starego znanego sobie widoku, ale dzięki terapii poznasz sposoby na to jak się temu oprzeć. Otwórz się na pomoc, skorzystaj ze wsparcia specjalistów i innych osób, które doświadczyły kiedyś - tak jak ty - świata oglądanego przez zamazane okulary, ale gdy przejrzeli na oczy, to zrozumieli, że już nie chcą i nie muszą tak żyć.